{category-title}

TÜRK sözünün anlamı nədir?

Türkologiya, türk dilləri, onların arealı, yayıldığı coğrafiya məni daim maraqlandırıb. Hətta rus dilində nəşr edilmiş “Yüz türk etnosu” adlı kitabın tərtibçisiyəm.

Bunlar öz yerində.

Məni bu konuda daim bir fikir məşğul edib: əcaba, görəsən TÜRK sözü öz mənşəyini haradan götürüb?

Əlbəttə, bu istiqamətdə fərziyyələr, şərhlər, mülahizələr, mühakimələr çoxdur. Doğrusu, mövzuyla bağlı indiyəcən oxuduqlarımın və eşitdiklərimin heç biri məni qane etməyib.

Həmin doğma sözün izi ilə uzun bir yol yürüyüb “finişə” çatdım. Sən demə, Altaydakı bir sıra türk xalqlarının dilində (məsələn: telenqut və yaxud telengit dillərində -ruslar onlara “teleut” deyirlər) TÜRK sözünün konkret anlamı, mənası varmış. Belə ki, türk, türkindaş, türköndaş sözləri “doğma”, “yaxın”, “canbir”, “əziz olan” mənasında işlədilirmiş. Məsələn, “sən mənim türköndaşımsan” (yəni doğmamsan). Bu leksem dilimizdə möhkəm yer tutmuş “qar(ın)daş”, “sirdaş”, “yoldaş” sözləri kimi bizə yaxın, həm də...uzaq imiş...

...Bu günlərdə söhbətini TV-də dinlədiyim bir alim-ziyalının qənaətləri məndə bu “kəşfə” daha böyük və möhkəm əminlik hissi doğurdu. Belə ki, Altayın xalq şairi, Altay Yzıçılar Birliyinin sədri, türkoloq, şərqşünas, tərcüməçi, Altay xalqının qurultayında (1912) “El başçı” seçilmiş Brontoy Yanqi oğlu Bedürov öz teleçıxışında bu məsələyə bir xeyli işıq tutdu, aydınlıq gətirdi.

Orasını da deyək ki, zamanında Altayda Türkeş xaqanlığı da olub.

P.S. “Türk” sözü bəzi hallarda “truq” (“truk”) kimi də işlənib. Ehtimal etmək olar ki, rusların “druq” sözü də buradan yaranıb. Hərçənd ki, rus izahlı lüğətlərində “druq”un “derjat” sözündən yarandığı iddia olunur.

Bəzən “bizdən uzaqda” yaşayan türk soydaşlarımızın dilinə, mədəniyyətinə yaxından bələd olmamağımız bizi bir çox nəsnələrdən bixəbər edir.

Son xəbərlər

İlham Əliyev sosial şəbəkə hesabında Milli Qurtuluş Günü ilə bağlı paylaşım edib

Azərbaycanda Milli Qurtuluş Günüdür

İsrail müdafiə naziri: Tehran "yanacaq"

Maliyyə Nazirliyində yeni təyinat olub

Netanyahunun ofisi: İsrail İrandakı əməliyyatını genişləndirir

İsrail İranın Mehrabad hava limanında qırıcı təyyarə anqarına zərbə endirib

Ötən gün dələduzluqla bağlı axtarışda olan 13 nəfər tutulub

İran XİN: ABŞ ilə nüvə dosyesi üzrə danışıqlar mənasızlaşıb

Bu gün Azərbaycan məktəblərində 113 minə yaxın məzun üçün “Son zəng” çalınacaq

Baş katib: "OPEС Yaxın Şərqdəki gərginliklə əlaqədar neft bazarında əlavə tədbirlərə ehtiyac görmür"

İran Natanz nüvə kompleksində radiasiya sızıntısı barədə məlumat yayıb

Üç şəhərətrafı avtobus marşrutları üzrə müsabiqənin qalibləri müəyyən edilib

Azərbaycanda taksi şirkəti və direktoru cərimələnib

Heydər Əliyev adına Hərbi Lisey kursantlarının buraxılış mərasimi keçirilib

Ərdoğan İsrailin İrana hərbi hücumlarını pisləyib

MEDİA İsrail-İran münaqişəsində saxta məlumatlara qarşı sayıq olmaqla bağlı çağırış edib

Vəkillər Kollegiyasının sədri vətəndaş qəbulu keçirib

Tramp: İran nüvə sazişi şansından istifadə etmədi

İsrail hökuməti: İranın Natanzdakı nüvə obyektinə əhəmiyyətli zərər vurmuşuq

Hərbi cinayətlər törətməkdə təqsirləndirilən erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi keçirilir

Milli Məclis Prezident və birinci xanımı Milli Qurtuluş Günü münasibətilə təbrik edib

İran İsrail zərbələrinə sərt cavab verəcəyini vəd edir

Türkiyənin hakim partiyası İsrailin İrana hücumunu pisləyib

Buzovnada işıq olmayacaq

Bütün xəbərlər