{category-title}

TÜRK sözünün anlamı nədir?

Türkologiya, türk dilləri, onların arealı, yayıldığı coğrafiya məni daim maraqlandırıb. Hətta rus dilində nəşr edilmiş “Yüz türk etnosu” adlı kitabın tərtibçisiyəm.

Bunlar öz yerində.

Məni bu konuda daim bir fikir məşğul edib: əcaba, görəsən TÜRK sözü öz mənşəyini haradan götürüb?

Əlbəttə, bu istiqamətdə fərziyyələr, şərhlər, mülahizələr, mühakimələr çoxdur. Doğrusu, mövzuyla bağlı indiyəcən oxuduqlarımın və eşitdiklərimin heç biri məni qane etməyib.

Həmin doğma sözün izi ilə uzun bir yol yürüyüb “finişə” çatdım. Sən demə, Altaydakı bir sıra türk xalqlarının dilində (məsələn: telenqut və yaxud telengit dillərində -ruslar onlara “teleut” deyirlər) TÜRK sözünün konkret anlamı, mənası varmış. Belə ki, türk, türkindaş, türköndaş sözləri “doğma”, “yaxın”, “canbir”, “əziz olan” mənasında işlədilirmiş. Məsələn, “sən mənim türköndaşımsan” (yəni doğmamsan). Bu leksem dilimizdə möhkəm yer tutmuş “qar(ın)daş”, “sirdaş”, “yoldaş” sözləri kimi bizə yaxın, həm də...uzaq imiş...

...Bu günlərdə söhbətini TV-də dinlədiyim bir alim-ziyalının qənaətləri məndə bu “kəşfə” daha böyük və möhkəm əminlik hissi doğurdu. Belə ki, Altayın xalq şairi, Altay Yzıçılar Birliyinin sədri, türkoloq, şərqşünas, tərcüməçi, Altay xalqının qurultayında (1912) “El başçı” seçilmiş Brontoy Yanqi oğlu Bedürov öz teleçıxışında bu məsələyə bir xeyli işıq tutdu, aydınlıq gətirdi.

Orasını da deyək ki, zamanında Altayda Türkeş xaqanlığı da olub.

P.S. “Türk” sözü bəzi hallarda “truq” (“truk”) kimi də işlənib. Ehtimal etmək olar ki, rusların “druq” sözü də buradan yaranıb. Hərçənd ki, rus izahlı lüğətlərində “druq”un “derjat” sözündən yarandığı iddia olunur.

Bəzən “bizdən uzaqda” yaşayan türk soydaşlarımızın dilinə, mədəniyyətinə yaxından bələd olmamağımız bizi bir çox nəsnələrdən bixəbər edir.

Son xəbərlər

Bu məhkəmələrə hakimlər təyin edildi - Siyahı

Rusiya Azərbaycana nota verib

Azərbaycanda rusdilli məktəblər bağlanır?

Rezidenturaya qəbul imtahanının ikinci cəhdinin nəticələri açıqlanıb

DMX əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslərə müraciət edib

Əliməmməd Nuriyev: Rusiyada zorakılıq dövlət siyasətinə qaldırılıb

Van Çuanmen: "Orta Dəhlizlə yeni multimodal marşrut tədarük coğrafiyasını genişləndirəcək"

Azərbaycanla Özbəkistan arasında bir sıra sənədlər imzalanıb

Sabah güclü külək əsəcək, yağış yağacaq, şimşək çaxacaq

Rusiyada qətlə yetirilən qardaşların küt alətlə vurulduğu məlum olub

İran Prezidenti Xankəndiyə səfər edəcək

Yekaterinburqda qətlə yetirilən qardaşların cənazəsi dəfn üçün Ağcabədiyə gətirilib

Pakistanın Baş naziri iyulun 3-də Azərbaycana səfər edəcək

Qətər İranın nüvə proqramı ilə bağlı vəziyyətin nizamlanmasında iştirak edir

Türkiyədə meşə yanğınları ilə əlaqədar 50 mindən çox adam təxliyə edilib

Azərbaycanda daha bir qrup dərman vasitəsinin qiyməti tənzimlənib

Ermənistanın məsuliyyətsizliyi regionda yeni Çernobıl faciəsinə yol aça bilər - ŞƏRH

Hərbi cinayətlər törətməkdə təqsirləndirilən erməniəsilli şəxslərin cinayət işi üzrə məhkəmənin baxış iclası keçirilir

“İƏT Həftəsi” çərçivəsində ilk dəfə Laçında Qadınlar Forumu keçiriləcək

Kinostudiyanın ərazisində baş verən partlayışla bağlı cinayət işi başlanıb

Hindistanda zavodda yanğın baş verib, 10 nəfər ölüb, 20 nəfər yaralanıb

Şamaxıda kürəkən qayınatasını qətlə yetirməkdə şübhəli bilinir

Azərbaycanda mühüm qadağa qüvvəyə minir

Sosial Dəstək Mərkəzinin zərəri 22 % azalıb

Bütün xəbərlər