{category-title}

TÜRK sözünün anlamı nədir?

Türkologiya, türk dilləri, onların arealı, yayıldığı coğrafiya məni daim maraqlandırıb. Hətta rus dilində nəşr edilmiş “Yüz türk etnosu” adlı kitabın tərtibçisiyəm.

Bunlar öz yerində.

Məni bu konuda daim bir fikir məşğul edib: əcaba, görəsən TÜRK sözü öz mənşəyini haradan götürüb?

Əlbəttə, bu istiqamətdə fərziyyələr, şərhlər, mülahizələr, mühakimələr çoxdur. Doğrusu, mövzuyla bağlı indiyəcən oxuduqlarımın və eşitdiklərimin heç biri məni qane etməyib.

Həmin doğma sözün izi ilə uzun bir yol yürüyüb “finişə” çatdım. Sən demə, Altaydakı bir sıra türk xalqlarının dilində (məsələn: telenqut və yaxud telengit dillərində -ruslar onlara “teleut” deyirlər) TÜRK sözünün konkret anlamı, mənası varmış. Belə ki, türk, türkindaş, türköndaş sözləri “doğma”, “yaxın”, “canbir”, “əziz olan” mənasında işlədilirmiş. Məsələn, “sən mənim türköndaşımsan” (yəni doğmamsan). Bu leksem dilimizdə möhkəm yer tutmuş “qar(ın)daş”, “sirdaş”, “yoldaş” sözləri kimi bizə yaxın, həm də...uzaq imiş...

...Bu günlərdə söhbətini TV-də dinlədiyim bir alim-ziyalının qənaətləri məndə bu “kəşfə” daha böyük və möhkəm əminlik hissi doğurdu. Belə ki, Altayın xalq şairi, Altay Yzıçılar Birliyinin sədri, türkoloq, şərqşünas, tərcüməçi, Altay xalqının qurultayında (1912) “El başçı” seçilmiş Brontoy Yanqi oğlu Bedürov öz teleçıxışında bu məsələyə bir xeyli işıq tutdu, aydınlıq gətirdi.

Orasını da deyək ki, zamanında Altayda Türkeş xaqanlığı da olub.

P.S. “Türk” sözü bəzi hallarda “truq” (“truk”) kimi də işlənib. Ehtimal etmək olar ki, rusların “druq” sözü də buradan yaranıb. Hərçənd ki, rus izahlı lüğətlərində “druq”un “derjat” sözündən yarandığı iddia olunur.

Bəzən “bizdən uzaqda” yaşayan türk soydaşlarımızın dilinə, mədəniyyətinə yaxından bələd olmamağımız bizi bir çox nəsnələrdən bixəbər edir.

Son xəbərlər

Ceyhun Bayramov ilə Sergey Lavrov regional və beynəlxalq təhlükəsizlik məsələlərini müzakirə edib

Yasamalda 45 yaşlı qadın qətlə yetirildi

Valentina Matviyenko Mehriban Əliyevanı doğum günü münasibətilə təbrik edib

Dünya fond bazarlarının əsas indeks göstəriciləri

Paşinyan: 2025-ci ilin avqustu Ermənistan üçün dinc həyatın başlanğıcı oldu

Tramp Zelenski və Putini təkbətək görüşdürmək istəyir

Aİ, Britaniya və Avstraliya XİN başçıları İsrailin yeni planını pisləyib

Füzuli və Arxadağ şəhərləri qardaşlaşıb

Abşeronda boya sexində baş verən yanğında 6 nəfər tüstüdən zəhərlənib

Əli Əsədov Çin Yol və Körpü Korporasiyasının prezidenti ilə görüşüb

Füzulidə Türkmənistanın hədiyyəsi olan məscid tikiləcək

Üç ölkə lideri yüksəksəviyyəli görüşün yekunlarına dair mətbuata birgə bəyanatla çıxış ediblər

Ermənistanın hücumları nəticəsində Laçında yaralanmış şəxs: İşğal zamanı qəbirlərin başdaşıları dağıdılıb, meyitlərin qızıl dişləri çıxarılıb

Rusiya Prezidenti Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanı təbrik edib

İran və Avropa üçlüyü XİN başçıları telefon danışığı aparacaq

İlham Əliyevin Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla təkbətək görüşü olub

Azərbaycan neftinin qiyməti 69 dolları keçib

Polşa XİN Rusiyaya etiraz notası göndərib

Bakıda NATO nümayəndə heyəti ilə görüş keçirilib

Prezident İlham Əliyev Kəlbəcər şəhər parkının təməlini qoyub - YENİLƏNİB

Naxçıvanın Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinə Aparat rəhbəri təyin olunub

Makron üçün 10 sentyabr kabusu: Fransa yeni etiraz dalğasının astanasında – ŞƏRH

Xocalı soyqırımı zamanı Ermənistan ordusunun girov götürdüyü azərbaycanlı: Həyat yoldaşımın başını kəsdilər

Prezident: 2020-ci il noyabrın 10-dan 2023-cü il sentyabrın 19-dək qarşımızda duran əsas hədəf ölkəmizin suverenliyini tam bərpa etmək idi

Bütün xəbərlər